Miras Sözleşmesi

Miras Sözleşmesi Nedir?

Miras sözleşmesi, miras bırakanın sağlığında sözleşmenin karşı tarafı veya üçüncü kişi yararına yaptığı ölüme bağlı bir tasarruftur. Sözleşmenin konusunu terekenin tamamı veya bir kısmı oluşturur.

Miras sözleşmesi Medeni Kanun 527. Maddesinde düzenlenmiştir.

Mirasbırakan, miras sözleşmesiyle mirasını veya belirli malını sözleşme yaptığı kimseye ya da üçüncü bir kişiye bırakma yükümlülüğü altına girebilir.

Mirasbırakan, malvarlığında eskisi gibi serbestçe tasarruf edebilir; ancak, miras sözleşmesindeki yükümlülüğü ile bağdaşmayan ölüme bağlı tasarruflarına veya bağışlamalarına itiraz edilebilir.

(MK. m.527)

Miras sözleşmeleri olumlu miras sözleşmesi ve olumsuz miras (mirastan feragat) sözleşmesi olarak ikiye ayrılır. Bu yazının konusunu olumlu miras sözleşmeleri oluşturmaktadır.

Olumlu Miras Sözleşmesi

Olumlu miras sözleşmesi, mirasbırakan ile ikinci bir kişi arasında yapılır. Bu sözleşme ile miras bırakan, sözleşmenin karşı tarafının veya üçüncü bir kişinin terekenin tamamı veya belli bir kısmı üzerinde hak sahibi olmasını sağlar. Bunun karşılığında, karşı tarafa da bir borç yüklenebileceği gibi sözleşme ivazsız da yapılabilir.

Miras sözleşmesi ile ölüme bağlı tasarrufta bulunan taraf, hayatta olduğu süre boyunca malvarlığı üzerinde serbestçe tasarrufta bulunabilir. Sözleşme ile mirasçı atanan veya kendisine mal vasiyet edilen kişinin mirasbırakanın sağlığında bu tasarrfulara müdahale hakkı yoktur. Ancak miras sözleşmesi sonrasında mirasbırakanın, sözleşmeyle bağdaşmayan ölüme bağlı veya bağış niteliğindeki sağlararası tasarruflarına itiraz hakkı vardır. Bu itiraz hakkı, mirasbırakanın ölümünden sonra kullanılabilir.

Miras Sözleşmesinin Şartları ve Şekli

Miras sözleşmesi yapabilmek için;

• ayırt etme gücüne sahip olmak
• ergin olmak ve
• kısıtlı bulunmamak gerekir.

Olumlu miras sözleşmesinin geçerli olabilmesi için resmi şekilde yapılması şarttır. Aksi halde geçerli olmaz.

Miras sözleşmesinin geçerli olması için resmî vasiyetname şeklinde düzenlenmesi gerekir.

Sözleşmenin tarafları, arzularını resmî memura aynı zamanda bildirirler ve düzenlenen sözleşmeyi memurun ve iki tanığın önünde imzalarlar.

(MK. m. 545)

Miras Sözleşmesini Ortadan Kaldırma ve Sözleşmeden Dönme

Sözleşmeyi Ortadan Kaldırma:

Miras sözleşmesi kural olarak tarafların ortak iradesiyle yapacakları yazılı anlaşma ile ortadan kaldırılabilir.

Medeni Kanun 546. maddesi bazı hallerde tek taraflı ortadan kaldırmaya da izin vermiştir. Buna göre, miras sözleşmesinin yapılmasından sonra mirasçı atanan veya kendisine belirli mal bırakılan kişi mirasbırakana karşı ıskat sebebi oluşturan bir davranışta bulunursa, mirasbırakan sözleşmeyi tek tarafı olarak ortadan kaldırabilir.

Mirasbırakan bu nedenle sözleşmeyi ortadan kaldırma işlemini, kanunda sayılan vasiyetname şekillerinden birisi ile yapabilir. Yani sözleşmeyi ortadan kaldırma, resmi veya yazılı vasiyetname yoluyla yapılabilir.

Mirasbırakandan Önce Ölme:

Miras sözleşmesi ile mirasçı atanan veya kendisine mal vasiyet edilen kişi mirasbırakandan önce ölürse sözleşme kendiliğinden ortadan kalkar. Sözleşme ile üçüncü kişi yararına tasarruf yapılmış ise sözleşmenin tarafı değil, üçüncü kişinin ölümü ile sözleşme ortadan kalkacaktır.

Mirasbırakandan önce ölen kişinin mirasçıları, aksi kararlaştırılmış olmadıkça, ölüme bağlı tasarrufta bulunandan, miras sözleşmesi uyarınca elde ettiği ölüm tarihindeki zenginleşmeyi geri isteyebilirler.

(MK m.548)

Ölen kişi, miras sözleşmesi ile ölüme bağlı tasarrufta bulunmuş olana bir kazandırmada bulunmuşsa; ölenin mirasçıları bu kazandırmanın kendilerine iadesini talep edebilirler. Ancak karşı taraf, ölüm tarihinde mevcut olan zenginleşmeyle sorumludur. Kendisine kazandırılan malvarlığı bu tarihte artık elinde değilse sorumlu olmaz.

Miras sözleşmesinde bu kuralın aksi de kararlaştırılabilir. Bu durumda da mirasbırakanın, ölenin mirasçılarına karşı iade yükümlülüğü bulunmaz.

Sözleşmeden Dönme:

Miras sözleşmesi, sağlar arası karşılıklı edimleri ve yapılması istenen davranışları içerebilir. Böyle bir durumda;

• taraflardan birisi sözleşme ile yüklenen edimini yerine getirmiyorsa ve
• bu edim bir güvenceye de bağlanmamışsa

edimlerin yerine getirilmesini istemeye hakkı olan taraf tek taraflı olarak sözleşmeden dönebilir.

Miras sözleşmesi gereğince sağlararası edimleri isteme hakkı bulunan taraf, bu edimlerin sözleşmeye uygun olarak yerine getirilmemesi veya güvenceye bağlanmaması hâlinde borçlar hukuku kuralları uyarınca sözleşmeden dönebilir.

(MK. m. 547)

Miras Sözleşmesinin Sınırları ve Saklı Pay İhlali

Medeni Kanun uyarınca ölüme bağlı tasarrufların sınırı saklı paylardır. Kişi, saklı pay sahibi mirasçılarının hakları dışında kalan mirası üzerinde dilediği şekilde ölüme bağlı tasarrufta bulunabilir. Vasiyetname veya miras sözleşmesi ile mirasçı atayabileceği gibi, mirasının paylaşımında bazı esas ve kurallar belirleyebilir. Mirasçılarına yükümlülükler yükleyebilir, vasiyetname görevlisi belirleyebilir veya vakıf kurulmasını isteyebilir.

Mirasçı olarak altsoyu, ana ve babası veya eşi bulunan miras bırakan, mirasının saklı paylar dışında kalan kısmında ölüme bağlı tasarrufta bulunabilir. Bu mirasçılardan hiç biri yoksa mirasbırakan mirasının tamamında tasarruf edebilir.

(MK.m.505)

Saklı pay sahibi mirasçılar;

• Altsoy (ölenin çocukları veya ölen çocuğun yerine geçen torunları),
• Altsoyu bulunmayan mirasçının ana babası ve
• Sağ kalan eşidir.

Bu kişiler dışındaki yasal mirasçıların saklı pay hakkı bulunmaz.

Saklı pay sahibi mirasçıların da, mirasbırakanın sağlığında yaptığı sağlararası veya ölüme bağlı tasarruflara müdahale yetkileri bulunmaz. Miras hakkı, mirasbırakanın ölümünden sonra doğacağından ancak ölümden sonra kanunda sayılan hallerde itiraz ve talep haklarını kullanabilirler.

Mirasbırakanın vasiyetname veya miras sözleşmesi ile saklı pay ihlaline yol açması, bu tasarrufları geçersiz kılmaz. Vasiyetnamenin iptali ancak mirasbırakanın iradesinin sağlıksız olduğu veya kanunda aranan geçerlilik şartlarını taşımaması durumunda mümkün olur. Mirasbırakanın kanunda aranan şart ve şekillere uygun olarak yaptığı ölüme bağlı tasarruflar için ise ancak tenkis ve iade (geri verme) hükümleri uygulanabilir. Yani  yapılan fazla kazandırmaların, saklı pay ihlalini ortadan kaldıracak derecede iadesi istenebilir.

Mirasbırakanın malvarlığındaki tasarruf edebileceği kısım sonradan da daralmış olabilir. Örneğin ölüme bağlı tasarrufu gerçekleştirdikten sonra çocuğunun olması veya evlenmesi nedeniyle saklı pay sahibi mirasçılarını ortaya çıkması durumu gibi. Bu durumda da yine vasiyetname veya miras sözleşmesi geçersiz hale gelmez, ancak tenkis edilebilir.

Miras sözleşmesi veya vasiyetnameyle yapılan ölüme bağlı kazandırmalar, mirasbırakanın tasarruf edebileceği kısmın sonradan daralması yüzünden hükümsüz olmaz; sadece tenkis edilebilir.

(MK m. 549)

Vasiyetname ile Miras Sözleşmesi Arasındaki Farklar

Medeni Kanun uyarınca kişi iki türlü ölüme bağlı tasarrufta bulunabilir. Vasiyetname ve miras sözleşmesi.

Vasiyetname, tek taraflı ölüme bağlı bir tasarruftur. Kişi, ölümünden sonra mirasının paylaşımına dair tek taraflı iradesi ile vasiyetname düzenleyebilir. Yine vasiyetname ile yasal mirasçı olmayan bir kişiyi mirasçı olarak atayabilir veya yasal mirasçısını mirasçılıktan çıkarabilir. Mirasbırakan, vasiyetname ile terekesinin tasarruf edilebilir kısmının tamamını veya bir bölümünü özgülemek suretiyle vakıf kurulmasını isteyebilir.

Miras sözleşmesi ise en az iki tarafı olan bir tasarruftur. Bu sözleşme mirasbırakanın sağlığında yapılır ancak ölümünden sonra hüküm ifade eder.

Miras sözleşmesi ancak resmi memur huzurunda (noter) yapılabilir. Ancak bu şekilde geçerli olur. Vasiyetnamenin ise resmi yolla yapılması şart değildir. Kanunda resmi, yazılı ve sözlü olmak üzere üç tür vasiyet tanımlanmıştır.

Vasiyetname, yapan kişi tarafından yine tek taraflı bir irade ve işlemle ortadan kaldırılabilir veya değiştirilebilir. Miras sözleşmesi ise istisnai durular dışında, ancak tarafların ortak iradesi ile ortadan kaldırılır veya değiştirilebilir.

İlginizi Çekebilir : Miras Paylaşımı – Miras Ortaklığının Giderilmesi

Miras Sözleşmesi ile Miras Paylaşım Sözleşmesi Arasındaki Fark

Miras sözleşmesinin miras paylaşım sözleşmesi ile karıştırılmaması gerekir.

Miras sözleşmesi, mirasbırakanın sağlığında yaptığı ancak ölümünden sonra hüküm doğuracak ölüme bağlı bir tasarruftur. Miras paylaşım sözleşmesi ise, mirasbırakanın ölümünden sonra mirasçılar arasında yapılan sağlararası bir işlemdir. Bu sözleşme ile mirasçılar, mirasın ne şekilde paylaşılacağı üzerinde anlaşmaya varırlar.

Miras sözleşmesi, mirasbırakan ile ikinci bir kişi arasında yapılır. Sözleşmenin tarafı veya lehtarı mirasçılardan birisi olabileceği gibi, mirasçı olmayan bir kişi de olabilir. Miras paylaşım sözleşmesi ise ancak tüm mirasçıların katılımı ile geçerli olur.

Miras sözleşmesinin resmi şekilde yapılması şarttır. Miras taksim sözleşmesinin geçerli olması için ise yazılı olması ve tüm mirasçıların imzalarını taşıması gerekir. Resmi şekil şartı aranmaz.

Mersin miras avukatı hukuki yardımı için büromuza ulaşabilir ve tüm avukatlık çalışma alanlarımıza buradan ulaşabilirsiniz.

Mersin Miras Hukuku Avukatı: Av. Arb. Reyhan Kayışlı Arslanbuğa

İletişim : 0532 601 48 61 – 0324 503 44 52

İhsaniye Mh. 4903 Sk. No: 20 Güneş Plaza Kat: 1 D: 4 Akdeniz / MERSİN

Mersin miras avukatı tavsiye yazı: Ketmi Verese (Gizlenen Mirasçı) Davası