Nüfus Davaları

Nüfus davaları, nüfus kaydında değişiklik yapılması sonucunu doğuran davalardır. Bu davalar, medeni hukuk kapsamında değerlendirilir. Soybağı davalarının ana kaynağı Medeni Kanun, nüfus tashihi davalarının temel dayanağı ise Nüfus Hizmetleri Kanunu’dur.

Nüfus Hizmetleri Kanunu uyarınca nüfus kaydında değişiklik ancak mahkeme kararıyla mümkündür. Nüfus kaydındaki değişikler bazı hallerde yanlış kaydın düzeltilmesi niteliğinde, bazı hallerde kişinin isteğine bağlı değişikliklerdir. Hatalı kaydın düzeltilmesi talepleri, nüfus tashihi niteliğinde davalardır. İsim ve soyisim değişikliği, cinsiyet değişikliği gibi talepler, kişiye sıkı sıkıya bağlı hakkın kullanımı sonucunda ortaya çıkabilecek değişikliklerdir. Nüfus kaydındaki isimde yazım yanlışı veya cinsiyetin kayıt oluşturulurken yanlış yazılması gibi durumlarda ise yine davanın niteliği nüfus tashihi davası olacaktır.

İsim ve Soyisim Değişikliği

İsim ve soyism değişikliği, kişinin serbest iradesine kalmış taleplerdir. Kişinin kendi ismi üzerinde istediği şekilde tasarruf etme ve kendi ismini seçme özgürlüğü vardır. Yargı kararlarında da kişinin kendi ismini belirleme hakkı bulunduğu, isim değiştirme davalarında kişinin tercih ve arzusunun ön planda tutulması gerektiği, kişiyi doğduğu zaman ailesinin verdiği isimle hayatını sürdürmeye zorlamakta hiç bir toplumsal yarar olmadığı belirtilmektedir. Yine isim belirleme hakkının, Anayasa’nın güvencesi altındaki kişisel hürriyetler içerisinde sayılması gerektiği vurgulanmaktadır.

Soyisim kişinin aile ismidir. Ön isim için yapılan tüm açıklama ve değerlendirmeler soyisim için de geçerlidir. Dolayısı ile kişinin ön ismi gibi soyismini de serbestçe belirleme hakkı vardır. İsim ve soyisim değişikliği davalarında, objektif değil subjektif, yani kişinin kendisine özgü haklı nedenleri değerlendirilmekte ve psikolojik olarak ismini benimsememe, isminden memnun olmama gibi nedenler dahi isim ve soyisim değişikliği için haklı neden olarak kabul edilmektedir. Hal böyle olunca, isim ve soyisim değişikliği davaları avukat desteği ile doğru usuli işlemlerle takip edilirse, delil toplanmasına gerek kalmadan çoğunlukla tek celsede ve kısa sürede sonuçlanmaktadır.

Yaş Düzeltme Davaları

Yaş düzeltme davaları, isim ve soyisim değişikliği davalarından farklı olarak, nüfus kaydındaki yanlışlığın düzeltilmesi niteliğindeki davalardır. Bu davalarda kabul edilen esas, kişinin kendi yaşını belirleme hakkı değil (resmi kayıtlar üzerinde böyle bir yasal hak bulunmamaktadır), yanlış yazılan doğum tarihinin gerçeğe uygun hale getirilmesidir. Bu nedenle yaş düzeltme davalarında, kişinin isteği yeterli görülemez ve gerçek doğum tarihi araştırması yapılır. Toplanacak deliller ışığında gerçek doğum tarihi tespit edilir ve nüfustaki kayıt düzeltilir. Bu davalarda hastane doğum kaydı kesin delil teşkil eder. Hastane doğum kaydının bulunmadığı durumlarda ise nüfusa tescil tarihi, tanık beyanı, okul kayıtları, adli tıp kemik yaşı tespiti gibi her türlü kanıtla gerçek doğum tarihi ortaya konabilir.

Nüfus Kaydında Cinsiyet Değişikliği Davası

Bir kişinin doğduğu biyolojik cinsiyeti sonradan değiştirmesi mümkündür. Yasal cinsiyet değişikliği prosedürü Medeni Kanun’da düzenlenmiştir. Bu prosedür çerçevesinde yapılan cinsiyet değiştirme ameliyatı sonrası, kişinin nüfus kaydındaki cinsiyetinin değiştirilmesi için de mahkeme kararı gerekir. Bu dava, cinsiyet değişikliğinin tıbben gerçekleşmesinden sonra açılır. Dolayısı ile cinsiyet değişikliği iradi olarak gerçekleşmiş olsa dahi, nüfus kaydında cinsiyet değişikliği, halihazırdaki tıbbi duruma göre nüfus kaydının düzeltilmesi niteliği taşıyan bir dava olmaktadır.

Kişi sonradan cinsiyet değiştirmemiş olmakla birlikte, nüfus kaydı oluşturulurken yapılan bir hata sonucunda cinsiyet yanlış yazılmış olabilir. Bu durumda yanlış kaydın düzeltilmesi için de nüfus tashihi davası açılması gerekecektir.

Anneliğin Tespiti ve Soybağı Davaları

Hukuken çocuğun annesi, çocuğu doğuran kadındır. Çocuğu dünyaya getiren kadın genelde hastane kayıtlarıyla sabittir. Ancak bazı durumlarda ve farklı nedenlerle çocuğun gerçek annesi değil, başka bir kadın nüfus kaydında anne olarak görülebilir. Bu durumda gerçek annenin nüfusuna kaydedilmek için anneliğin tespiti davası açılmalıdır. Bu davayı gerçek anne, çocuk ve kanunda sayılan ilgililer ile cumhuriyet savcısı açabilir. Açılan bu davada DNA testi ile gerçek anne tespit edilerek nüfus kaydı düzeltilir. Anneliğin tespiti davasına konu yanlış kayıt, yazım yanlışından kaynaklanan bir hata değil, kişinin aile hanesinde değişikliğe yol açan bir yanlışlıktır. Sadece yazım yanlışından kaynaklanan hatalar için nüfus kaydının düzeltilmesi davası yeterlidir. Bu durumda resmi kayıtların incelenmesi ve gerektiğinde tanık beyanları ile bu yazım yanlışlığı düzeltilir.

Çocuk ile baba arasındaki soybağı ise kanunda sayılan hallerde kendiliğinden veya bazı hallerde babalık davası yoluyla kurulur. Kurulan soybağının kaldırılması da yine ancak nesebin reddi davası ile mümkündür. Gerek soybağının kurulması gerekse de soybağının kaldırılması nüfus kaydında ve kişilerin hukuki durumunda değişiklik meydana getiren işlemlerdir. Bu davalarda, tıbben örnek almak mümkünse, soybağının DNA testi ile ortaya konması şarttır.

Nüfus Kaydının Tashihi Davaları

Nüfus kaydının oluşturulması sırasında farklı nedenlerle hatalar ortaya çıkabilir. Kişinin anne veya baba adında yazım yanlışı bulunması, doğum yerinin veya nüfusa kayıtlı olduğu yerin yanlış yazılması gibi. Bu durumlarda da nüfus müdürlüğünün mahkeme kararı olmadan kayıt düzeltme yetkisi yoktur. Nüfus kayıtlarındaki bu türden tüm yanlışların düzeltilmesi ancak nüfus kaydının tashihi davası sonucunda verilecek kararla mümkündür.

Bazı hallerde mükerrer nüfus kaydı söz konusu olur. Bir kişinin nüfusa birden çok defa kaydedilmiş olması gibi. Bu durumda da mükerrer nüfus kaydının iptali davası açılmalıdır. Nüfus müdürlüğü, mahkeme kararı olmadan herhangi bir nüfus kaydını iptal edemez.

İsim, Soyisim Değiştirme, Yaş Düzeltme ve Nüfus Değişikliği Davalarında Mersin Avukat Hizmetleri

Mersin avukat hizmetleri alanında faaliyet yürüten avukatlık ofisimiz, isim veya soyisim değiştirme, yaş düzeltme davalarında yoğun olarak çalışmaktadır. Nüfus kaydındaki her türlü hatalı kayıt ve nesebin düzeltilmesi davalarında avukat desteği için hukuk büromuza ulaşabilirsiniz.

İsim Değişikliği ve Nüfus Kaydı Tashihi Hakkında Sık sorulan Sorular

Hizmet verdiğimiz Mersin uzman avukat alanlarımıza buradan ulaşabilirsiniz.