Boşanma Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme *2023

Mahkemelerin yetki ve görev alanları HMK’da düzenlenmiştir. Boşanma davalarında görevli ve yetkili mahkeme de bu hükümlere göre belirlenir. Bununla birlikte görev konusunda 4787 sayılı Aile Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yargılama Usullerine Dair Kanun hükümleri öncelikle uygulanır. Yetki konusunda TMK 168. maddesi de özel düzenleme getirmiştir.

Bu yazıda, boşanma davasında yetki ve görev konusu açıklanacaktır.

İçerik

Boşanma Davalarında Görevli Mahkeme

4787 sy Kanun hükümleri uyarınca boşanma davalarında görevli mahkeme aile mahkemeleridir.

Aile mahkemeleri, aşağıdaki dava ve işleri görürler:
22.11.2001 tarihli ve 4721 sayılı Türk Medenî Kanununun Üçüncü Kısım hariç olmak üzere İkinci Kitabı ile 3.12.2001 tarihli ve 4722 sayılı Türk Medenî Kanununun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkında Kanuna göre aile hukukundan doğan dava ve işler,
20.5.1982 tarihli ve 2675 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanuna göre aile hukukuna ilişkin yabancı mahkeme kararlarının tanıma ve tenfizi,
Kanunlarla verilen diğer görevler.
(4787 sy Kanun m.4)

Aile Mahkemelerinin bulunmadığı adliyelerde, boşanma davalarına, aile mahkemesi sıfatıyla asliye hukuk mahkemeleri bakar.

Aile mahkemeleri, asliye hukuk mahkemesi düzeyindeki ihtisas mahkemeleridir. Boşanma davalarının yanı sıra, aile hukukundan doğan tüm davalar aile mahkemelerinde görülür.

Velayet davaları,
Nafaka davaları,
Boşanma nedeniyle maddi ve manevi tazminat
Mal rejiminden doğan katkı payı ve katılma alacağı davaları, kişisel malların (altınların) iadesi,
Soybağı davaları,
Yurtdışı boşanma kararının tanıma ve tenfizi davaları aile mahkemelerinin görev alanına giren diğer aile hukuku davalarıdır.

Bunlarla birlikte aile konutu tespiti, aile konutu devrinin iptali ve evlilik içerisinde alınacak tedbir talepleri de aile mahkemelerinde görülür.

Boşanma Davasında Görevsizlik Kararı

Boşanma davasının, aile mahkemeleri dışında başka bir mahkemede açılması halinde mahkemece görevsizlik kararı verilir. Davada görev, kamu düzenine ilişkin olduğundan, görev konusu mahkemece resen gözetilir. Bunu için davalının itirazı aranmaz.

Mahkemece verilen görevsizlik kararının kesinleşmesinden itibaren tarafların iki hafta içerisinde dosyanın görevli mahkemeye gönderilmesini istemesi gerekir. Talep üzerine dosya aile mahkemesine gönderilir. Süresi içerisinde taraflarca gönderme talebinde bulunulmazsa, görevsizlik kararı veren mahkeme, dosyayı ele alarak bu sefer davanın açılmamış sayılmasına karar verir. Bu durum büyük hak kayıplarına yol açabilir. Bu nedenle boşanma davalarında en iyi boşanma avukatı desteği alınması önemlidir.

Boşanma Davalarında Yetkili Mahkeme

Boşanma davalarında yetkili mahkeme konusu TMK 168. maddesinde özel olarak düzenlenmiştir. Kanunda davacı eşe seçimlik hak verilmiştir. Düzenlemeye göre boşanma davası,

Eşlerden birisinin yerleşim yeri veya
Davadan önce son altı aydır birlikte yaşadıkları yer mahkemesinde açılabilir.

Davacı eş, boşanma davasını kendi yerleşim yerinde açabileceği gibi, davalı eşin yerleşim yerindeki aile mahkemesinde açabilir. Yine bunlar dışında, eşlerin son altı ay birlikte yaşadıkları yer mahkemesi de boşanma davasına bakmaya yetkilidir.

Eşlerden birinin yerleşim yerinin ilçede bulunması halinde ilçe adliyelerindeki aile mahkemeleri yetkili olur. Örneğin Mersin’de yerleşik eşlerin boşanma davası Mersin’de, Erdemli‘de yerleşik eşlerin boşanma davası Erdemli İlçesi’nde görülür. Silifke ilçesinde yerleşik eşlerin boşanma davasının Mersin adliyesinde açılması ve davalı eşin yetki itirazında bulunması halinde dosya Silifke aile mahkemesine gönderilir ve dava bu ilçede görülür.

İlçede adliye bulunmaması halinde, bağlı olduğu yargı çevresine göre yetkili mahkeme tayin edilir. Örneğin, Mut adliyesinin kurulmasından önce, burada yaşayan kişilerin davalarında Silifke mahkemeleri yetkili idi.

Çekişmeli Boşanma Davasında Yetkili Mahkeme

Çekişmeli boşanma davasında yetkili mahkeme, kanunda belirtilen aile mahkemelerinden birisidir. Çekişmeli boşanma davasında, eşler arasında boşanma konusunda bir anlaşma olmadığından, davanın yanlış mahkemede açılması durumunda davalı eşin yetki itirazında bulunması olasıdır. İtiraz üzerine verilecek yetkisizlik kararı, davanın uzamasına yol açar. Bu nedenle, özellikle çekişmeli boşanma davasının, kanunda belirtilen yetkili mahkemelerden birisinde açılması büyük önem taşır.

Anlaşmalı Boşanma Davasında Yetkili Mahkeme

Boşanma davasında yetki kuralları kamu düzeninden değildir. Kesin yetki söz konusu olmadığından, dava yetkisiz mahkemede açılsa bile davalının itirazı yoksa, mahkemece kendiliğinden yetkisizlik kararı verilemez. Davalı tarafça süresi içerisinde yetki itirazı yapılmazsa, davanın açıldığı yetkisiz mahkeme yetkili hale gelir. Örneğin, yerleşim yeri Adana‘da olan eşlerden birisinin Mersin’de boşanma davası açması halinde, davalı eş yetki itirazında bulunmazsa, Mersin aile mahkemesi yetkili mahkeme haline gelir. Bu nedenle anlaşmalı boşanma davaları, eşlerin seçtiği aile mahkemesinde görülebilir. Yani anlaşmalı boşanma davasının kanunda sayılan yetkili mahkemelerden birisinde açılması şart değildir.

Boşanma Davasında Yetki İtirazı ve Yetkisizlik Kararı

Boşanma davasında yetki itirazı ilk itirazlardan olup, davaya cevap süresi içerisinde ileri sürülmelidir. Süresi içerisinde yetki itirazı yapılmamışsa, mahkeme yetkili hale gelir ve davalı artık yetki itirazında bulunamaz.

Yetki itirazında bulunan eş, itirazında yetkili mahkemeyi de belirtmelidir. Aksi halde yetki itirazı dikkate alınmaz. Mahkemece yetki itirazı yerinde görülürse, yetkisizlik kararı verilir. Yetkisizlik kararı üzerine yapılacak işlemler, görevsizlik kararı üzerine yapılacak işlemlerle aynıdır. Kararın kesinleşmesinden itibaren iki hafta içerisinde dosyanın yetkili mahkemeye gönderilmesi istenmelidir. Aksi halde davanın açılmamış sayılmasına karar verilir.

Mersin Boşanma Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme

Eşlerden birisinin yerleşim yeri veya son altı aydır süren müşterek hayatlarının Mersin’de olması durumunda, boşanma davası Mersin aile mahkemelerinde açılabilir. Mersin’in bazı ilçe adliyelerinde ise henüz aile mahkemeleri kurulmamıştır. Bu ilçelerde açılacak boşanma davalarına aile mahkemesi sıfatıyla asliye hukuk mahkemeleri bakar. Yine, boşanma davalarında kesin yetki kuralı bulunmadığından, yerleşim yerleri başka şehirde bulunan eşler de Mersin’de anlaşmalı boşanma davası açabilirler.

Mersin Boşanma Avukatı

Yetki ve görev sorunu gibi, çekişmeli ve anlaşmalı boşanma davalarında usul kurallarının doğru uygulanması, büyük önem taşır. Özellikle özel boşanma nedenlerine dayalı boşanma davalarında, süreler çok önemli olup, davanın açılmamış sayılması halinde, kanunda öngörülen süreler kaçırılabilir. Bu durum, bitirilmek istenen bir evliliğe yıllarca katlanma zorunluluğuna yol açabilir. Bu nedenle, boşanma davalarında iyi ve tecrübeli bir boşanma avukatından destek almak en doğru karar olacaktır. 20 yıllık tecrübesi ile Mersin boşanma avukatı olarak hizmet veren avukatlık ofisimize aile hukuku davaları için ulaşabilirsiniz.