Koruyucu Aile ve Evlat Edinme

Koruyucu aile ve evlat edinme, birbirinden farklı kurumlardır. Bu nedenle hukuki sonuçları da farklıdır.

Koruyucu Aile Nedir?

Koruyucu aile, çeşitli nedenlerle biyolojik ailesi ile yaşayamayan, devlet korumasındaki çocukların, kendi yanlarında bakımını üstlenen ailedir. Devlet koruması altındaki 0-18 yaş aralığındaki çocuklar, koruyucu aile yanına yerleştirilebilir. Burada amaç, çocuğun sağlıklı ve sıcak bir aile ortamında yaşamasının sağlanmasıdır. Koruyucu aile yanına yerleştirilen çocukların bakım ve ihtiyaçları için gerekli giderler devlet tarafından karşılanır. Yani koruyucu aile olmak, maddi bir külfet yaratmaz.

Koruyucu aile yanına yerleştirilen çocukların biyolojik aileleri hayattadır. Bu nedenle biyolojik aile ile aralarındaki soybağı devam eder. Sosyal hizmetler kurumunun, çocuğu koruyucu aile yanına yerleştirirken, biyolojik aileden izin alması gerekmez.

Koruyucu aile olmak için evli olmak gerekmez. Kadın veya erkek, tek başına da koruyucu aile olabilir.

Koruyucu Aile Süresi Ne Kadardır?

Çocuğun koruyucu aile yanında kalma süresinin bir sınırı yoktur. Bu süre şartlara göre değişir. Kurum, çocuğun yüksek menfaatlerini gözeterek çocuğun koruyucu aile yanında kalması veya biyolojik ailesine dönmesi konusunda değerlendirme yapar. Çocuk, belli bir süre sonra biyolojik ailesinin yanına döndürülebileceği gibi, 18 yaşına kadar koruyucu aile yanında kalmaya devam da edebilir. 18 yaşından sonra velayet ve vesayet söz konusu olmayacağından, bu yaştan sonra bu karar çocuğa ait olur. 18 yaşından sonra koruyucu ailelik devam etmez.

Evlat Edinme Nedir?

Evlat edinme, çocuk ile soybağı kurulmasını sağlayan bir hukuki durumdur. Medeni Kanunda evlat edinme şartları düzenlenmiştir.

Bu şartların varlığında, ergin veya küçük olan bir kişi evlat edinilebilir. Evlat edinilmek istenen küçüğün devlet korumasında olması şart değildir. Ancak devlet koruması altındaki çocuklar da evlat edinilebilir. Bunun için Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın ilgili birimine başvurmak gerekir. Devlet korumasında olsun veya olmasın, küçüğün evlat edinilebilmesi için biyolojik ailesinin izni gerekir. Biyolojik ailesi bilinmeyen çocuklar, kurumun vesayeti altındadır. Bu durumda evlat edinme için kurumun izni gerekir.

Koruyucu Aile, Çocuğu Evlat Edinebilir Mi?

Koruyucu ailelik, evlat edinmeden farklıdır. Devlet koruması altındaki çocuklara koruyucu aile olmak veya evlat edinme için başvuru yapıldığında farklı prosedürler uygulanır. Koruyucu ailelik, evlat edinme öncesi bir evre değildir. Ancak, aileler, uzun süre koruyucu aileliğini üstlendiği çocuğu bir süre sonra evlat edinmek isteyebilir. Bunun için kurumdan statü değişikliği talebinde bulunabilirler. Bu durumda kurum, çocuk ile evlat edinmek isteyen başka aile arasında eşleştirme yapmaz. Koruyucu aileye öncelik tanır.

Evlat edinmenin diğer şartları da mevcutsa, koruyucu aile evlat edinmeye izin davası açabilir. Evlat edinme soybağı ilişkisi kuracağından, ancak mahkeme kararıyla mümkündür. Kurumun izni ve idari işlemler evlat edinme için yeterli olmaz.

Evlat Edinmeye İzin Davası

Evlat edinme, her durumda mahkeme kararıyla mümkündür. Devlet koruması altındaki çocukların evlat edinilebilmesi için de mahkeme izni gerekir. Mahkeme, çocuğun üstün yararını göz önünde tutarak, evlat edinme için kanunda aranan şartların oluşup oluşmadığını inceler. Evlat edinme için kanunda aranan genel şartları;

• Evlat edinecek kişinin 30 yaşını doldurmuş olması,
• Evlat edinen ile evlatlık arasında en az 18 yaş bulunması,
• Evlat edinecek kişilerin, küçüğe en az bir yıl bakmış olmalarıdır.

Mahkeme bu şartların yanında, küçüğün yararını da gözetir. Ayrıca evlat edinecek kişinin başka çocukları varsa, evlat edinme, hakkaniyete aykırı bir şekilde onların zararına olmamalıdır.

Görüldüğü gibi, koruyucu aile, çocuğa en az bir yıl bakmışsa, bu süre sonunda evlat edinmeye izin davası açabilir. Bunun için elbette diğer şartlar da mevcut olmalıdır.

Evlat edinmede, küçüğün biyolojik ailesinin izni de şarttır. Ancak kanun düzenlemesine göre, bazı hallerde anne veya babanın izni aranmaz. Bu haller;

• Anne veya babanın kim veya nerede olduklarının bilinmemesi veya
• Ayırt etme gücünden sürekli olarak yoksun olmaları veya
• Çocuğa karşı bakım ve özen yükümlülüğünü yerine getirmiyor olmasıdır.

Bu hallerden birinin varlığında, anne veya babadan birisinin izni olmadan evlat edinme mümkündür.

Koruyucu Aile İle Evlat Edinme Arasındaki Farklar

Koruyucu aile ve evlat edinme tamamen farklı şartlara tabidir. Bu farklar şu şekilde sıralanabilir:

1. Koruyucu aile ile küçük arasında soybağı kurulmaz, evlatlık ile evlat edinen arasında soybağı kurulur. Evlatlık, nüfusta evlat edinen hanesine geçer. Bunun sonucu olarak da evlatlık, evlat edinenin, altsoyu gibi yasal mirasçısı olur. Evlatlık, biyolojik ailesinin mirasçısı olmaya da devam eder.
2. 18 yaşından küçük evlatlığın velayeti, evlat edinende olur. Koruyucu aile yanında bulunan küçüğün velayeti ise biyolojik ailesindedir.
3. Evlat edinme, hayat boyu sürecek bir hukuki bağ yaratır. Kanunda sayılan usuli eksiklikler dışında, evlat edinme ilişkisi sona ermez. Yani evlat edinmeden dönme veya bu bağı ortadan kaldırma kural olarak mümkün değildir. Koruyucu ailelik ise kural olarak geçici bir süre için uygulanır ve çocuğun 18 yaşını doldurması ile sona erer. Koruyucu ailelik ne kadar uzun sürerse sürsün, çocuğun biyolojik ailesinin yanına döndürülmesi ihtimali her zaman vardır.
4. Reşit bir kimse de evlat edinilebilir. Ancak reşit kişinin koruyucu aile yanına yerleştirilmesi mümkün değildir. ,
5. Devlet korumasında olan çocukların koruyucu aile yanına yerleştirilmesi, biyolojik ailenin iznine tabi değildir. Ancak evlat edinmede, kanundaki istisna dışında, biyolojik ailenin rızası şarttır.
6. Koruyucu aile yanındaki çocuğun maddi ihtiyaçları devlet tarafından karşılanır. Evlat edinilen çocuğun bakım ve ihtiyacından, biyolojik çocuk gibi, evlat edinen sorumludur.

Mersin aile hukuku avukatı olarak hizmet veren avukatlık büromuza, evlat edinme konulu hukuki yardım talepleriniz için ulaşabilirsiniz.

Mersin’de avukat uzmanlık alanlarımıza buradan ulaşabilirsiniz.