Mersin, İhsaniye Mh. 4903 Sk. No: 20 Kat: 1 D: 4 Akdeniz  
Gsm : 0532-601-48-61 / Tel: 0324-503-44-52

Vasiyetname düzenleme

Vasiyetnamenin Düzenlenmesi, Açılması ve Tenfizi

Vasiyetname, ölüme bağlı bir hukuki işlemdir. Medeni Kanun, mal varlığı üzerinde ölüme bağlı tasarruf yapılabilmesine olanak sağlamıştır.

Kişi ölümünden sonra mal varlığını bırakmak istediği kişi veya kişileri Medeni Kanunun 502 ve davamı maddelerinde belirtilen şart ve sayılan biçimlerde hazırlayacağı vasiyetname ile belirleyebilir. Yine kanunda sayılan haklı nedenlerin varlığında, vasiyetname yoluyla mirasçılıktan çıkarabilir.(Bkz. mirastan ıskat )

Hangi şekilde olursa olsun, geçerli bir vasiyetname hazırlayabilmek için kanunun öngördüğü en önemli şart 15 yaşını doldurmuş olmaktır.

Vasiyet yapabilmek için ayırt etme gücüne sahip ve on beş yaşını doldurmuş olmak gerekir

(TMK m.502)

Vasiyetname Çeşitleri ve Vasiyetnamenin Geçerlilik Şartları

Kanunda üç çeşit vasiyetname sayılmıştır. Bunlar sınırlı sayıda olup, öngörülen şekiller dışında hazırlanan vasiyetnameler geçerli değildir.

Mirasbırakan vasiyetini belli koşullara bağlayabilir. Örneğin bir kimseye belli bir yükümü yerine getirmesi şartıyla mirasının belli bir kısmını bırakabilir. Ancak yerine getirilmesi istenen bu koşul hukuka ve ahlaka aykırı olamaz. Aksi halde vasiyetname geçersiz sayılır.

Anlamsız veya yalnız başkalarını rahatsız edici nitelikte olan koşullar ve yüklemeler ise vasiyetnameyi geçersiz kılmaz; ancak bunlar yok sayılır.

Medeni Kanunda öngörülen vasiyetname şekilleri; resmi şekilli vasiyetname, el yazılı vasiyetname ve sözlü vasiyettir.

Vasiyet, resmi şekilde veya mirasbırakanın el yazısı ile ya da sözlü olarak yapılabilir.

(TMK m. 531)

1. Resmi Vasiyetname:

Resmi vasiyetname, resmi memurun katılımıyla hazırlanan vasiyetnamedir.

Resmi vasiyetname, iki tanığın katılmasıyla resmi memur tarafından düzenlenir. Resmi memur, sulh hakimi, noter veya kanunla kendisine bu yetki verilmiş diğer bir görevli olabilir.

(TMK m. 532)

Resmi vasiyetname hazırlanmasında, mirasbırakan arzusunu resmi memura bildirir. Memur bu isteği yazılı hale getirir. Mirasbırakan bu belgeyi okuyup imzaladıktan sonra, memur da vasiyetnameyi tarih atarak imzalar. Bundan sonra tanıklar da vasiyetname hazırlanmasına tanıklık ettiklerini yazıyla belirterek imzalarını atarlar. Tanıklara vasiyetnamenin içeriğinin bildirilmesi zorunlu değildir. Medeni Kanun resmi vasiyetnamenin düzenlenmesinde bir de düzenlemeye katılma yasağı öngörmüştür.

Fiil ehliyeti bulunmayanlar, bir ceza mahkemesi kararıyla kamu hizmetinden yasaklılar, okur yazar olmayanlar, mirasbırakanın eşi, üstsoy ve altsoy kan hısımları, kardeşleri ve bu kişilerin eşleri, resmi vasiyetnamenin düzenlenmesine memur veya tanık olarak katılamazlar. Resmi vasiyetnamenin düzenlenmesine katılan memura ve tanıklara, bunların üstsoy ve altsoy kan hısımlarına, kardeşlerine ve bu kişilerin eşlerine o vasiyetname ile kazandırmada bulunulamaz.

(TMK m. 536)

Resmi vasiyetnameyi düzenleyen memur, vasiyetnameyi saklamakla yükümlüdür.

2. El Yazılı Vasiyetname:

Medeni Kanuna göre vasiyetnamenin resmi şekilde hazırlanması şart değildir. Mirasbırakan isteğini, resmi memurun katılımı olmaksızın kendi el yazısıyla hazırlayacağı bir vasiyetname ile de bildirebilir. Ancak bu vasiyetnamenin geçerli olabilmesi için kanunda öngörülen şekil şartlarının eksiksiz biçimde yerine getirilmesi gerekir. Öncelikle vasiyetnamenin baştan sona mirasbırakanın kendi el yazısıyla, düzenlendiği yıl, ay ve gün belirtilerek hazırlanması gerekir.

El yazılı vasiyetnamenin yapıldığı yıl, ay ve gün gösterilerek başından sonuna kadar mirasbırakanın el yazısıyla yazılmış ve imzalanmış olması zorunludur. El yazılı vasiyetname, saklanmak üzere açık veya kapalı olarak notere, sulh hakimine veya yetkili memura bırakılabilir.

(TMK m. 538 )

Kanun maddesinde belirtilen vasiyetnamenin saklanmak üzere resmi bir makama verilmesi ise bir geçerlilik şartı olmayıp, vasiyetnamenin saklanmasını ve ölümden sonra işleme konulabilmesini sağlamaya yönelik bir tedbirdir. Yoksa belirtilen tüm şekil şartlarını ihtiva ettikten sonra resmi bir memura verilmemiş olan vasiyetname de geçerli bir vasiyetnamedir.

Böyle bir vasiyetnameyi mirasbırakan saklanmak üzere güvendiği birisine verebilir. Murisin ölümünden sonra vasiyetnameyi elinde bulunduran veya herhangi bir şekilde bulan herkesin bunu sulh hakimine verme yükümlülüğü bulunmaktadır.

3. Sözlü Vasiyet (Son Arzuları Anlatma):

Vasiyetnamenin asli şekli yazılı olmakla birlikte Kanunda olağanüstü durumlar için uygulamada sözlü vasiyet diye de anılan, “son arzuları anlatma” şeklinde bir düzenleme yapılmıştır.

Mirasbırakan; yakın ölüm tehlikesi, ulaşımın kesilmesi, hastalık, savaş gibi olağanüstü durumlar yüzünden resmi veya el yazılı vasiyetname yapamıyorsa, sözlü vasiyet yoluna başvurabilir. Bunun için mirasbırakan, son arzularını iki tanığa anlatır ve onlara bu beyanına uygun bir vasiyetname yazmaları veya yazdırmaları görevini yükler.

(TMK m. 539 )

Tanıklar için resmi vasiyetnamede öngörülmüş olan kısıtlamalar, sözlü vasiyette de geçerlidir.

Kanun metninde de belirtildiği gibi sözlü vasiyet olağanüstü hallerde geçerli olabilecek bir vasiyetname şeklidir. Bir kimsenin olağan şartlar için öngörülen şekilde resmi veya yazılı vasiyetname yapma olanağı varken sözlü olarak son arzularını bildirmesinin hukuken bir geçerliliği yoktur.

Bunun yanında sözlü vasiyetini bildiren kimse için daha sonra diğer şekillerde vasiyetname hazırlama olanağı doğmuşsa, şartların oluşmasından itibaren bir ay geçmekle sözlü vasiyetname hükümden düşer.

Mirasbırakan için sonradan diğer şekillerde vasiyetname yapma olanağı doğarsa, bu tarihin üzerinden bir ay geçince sözlü vasiyet hükümden düşer.” Bu düzenleme sözlü vasiyetin olağan üstü hallerde geçerli olmasının bir sonucudur.

(TMK m. 541 )

Vasiyetname hazırlanması, açılması ve tenfizi konularında

Mersin Miras Avukatı Desteği İçin

Vasiyetname İle Saklı Pay İhlali

Kanun, ölüme bağlı tasarruflarda her ne kadar tasarruf özgürlüğü öngörmüşse de bu özgürlüğe belli sınırlar getirmiştir. Bu bağlamda saklı payı bulunan mirasçıların varlığı halinde, mirasbırakan, mirasının ancak saklı paylar dışında kalan kısmı üzerinde ölüme bağlı tasarrufta bulunabilir; bu kısım malları için vasiyetname hazırlayabilir.

Mirasçı olarak altsoyu, ana ve babası veya eşi bulunan mirasbırakan, mirasının saklı paylar dışında kalan kısmında ölüme bağlı tasarrufta bulunabilir. Bu mirasçılardan hiç biri yoksa, mirasbırakan mirasının tamamında tasarruf edebilir.

( TMK m. 505 )

Kanuna göre saklı pay sahibi mirasçılar sağ kalan eş, alt soy (çocuklar veya torunlar) ve anne – babadır. (Miras payı oranları ve saklı pay sahibi mirasçılar için bkz. Miras Paylaşımı) Saklı pay sahibi mirasçılardan hiç birisi yoksa mirasbırakan tüm malları üzerinde ölüme bağlı tasarrufta bulunabilir.

Mirasbırakan, tasarruf özgürlüğünün sınırları içinde, mal varlığının tamamında veya bir kısmında vasiyetname ya da miras sözleşmesiyle tasarrufta bulunabilir. Mirasbırakanın üzerinde tasarruf etmediği kısım yasal mirasçılarına kalır.

(TMK m. 514 )

Mirasbırakan, vasiyetinde illaki mirasının tamamının veya bir kısmının değil; belli bir malının bir kimseye bırakılmasını da isteyebilir.

İlginizi Çekebilir : Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi ve Muris Muvazaası

Art Mirasçı Atama:

Medeni Kanun, vasiyetname ile art mirasçı atanmasında da cevaz vermiştir. Yani mirasbırakan, mirasçı olarak atadığı kişiyi, bu mirası başka birisine bırakmakla yükümlü kılabilir.

Mirasbırakan, ölüme bağlı tasarrufuyla ön mirasçı atadığı kişiyi mirası art mirasçıya devretmekle yükümlü kılabilir. Aynı yükümlülük art mirasçıya yüklenemez.

(TMK m. 521)

Vasiyetnamede belirtilen devir tarihinde, herhangi bir nedenle artmirasçıya devir olanağı kalmamışsa, önmirasçıının devir yükümü ortadan kalkar. Aynı zamanda önmirasçının ölmüş olması durumunda ise miras, önmirasçının mirasçılarına kalır.

Artmirasçı, vasiyetnamede belirlenen geçiş tarihinde sağ ise mirasa hak kazanır. Geçiş tarihinde ölmüş olması durumunda miras önmirasçıya kalır.

Vasiyetnamenin Ayakta Tutulması İlkesi (Favor Testamenti)

Bir vasiyetnamenin geçerli olup olmadığının tespiti ve içeriğinin yorumunda, ölüme bağlı tasarrufun muteber tutulması (favor testamenti) kuralı büyük önem taşır. Bu kuralın anlamı, ölenin, ölüme bağlı tasarrufu ile yapmak isteği işlemi olabildiğince yerine getirmeye ve özünü ayakta tutmaya çalışmaktır.

Vasiyetnamenin, geçerlilik şartlarında bir eksiklik yoksa, içeriğinde yerine getirilemeyecek veya anlamsız şartlar içermesi halinde tümden geçersiz sayılmaması, sadece bu şartların geçersiz sayılarak temeldeki isteğin yerine getirilmesi yoluna gidilmelidir.

Vasiyetten Dönme

Mirasbırakan kişi vasiyetinden, yeni bir vasiyetname hazırlamak veya hazırlamış olduğu vasiyetnameyi yok etmek suretiyle her zaman geri dönebilir. Mirasbırakan öldükten sonra yaptığı birden fazla vasiyetname ortaya çıkarsa hangisi geçerli olur? Vasiyetnamelerin içeriğinden birbirlerini tamamladıkları anlaşılıyor ise her iki vasiyetname de geçerli kabul edilir. Vasiyetnameler birbiri ile çelişiyorsa, düzenlenme tarih ve saatlerine bakılır. Murisin sonraki tarihte yaptığı vasiyetname ile, önceki vasiyetinden döndüğü kabul edilir. Bu durumda son tarihli vasiyetname geçerli olur. 

Vasiyetnamenin Açılması ve Tenfizi

Vasiyetname hazırlamış olan kişinin ölümü durumunda vasiyetname hangi şekilde hazırlanmış olursa olsun bunu elinde bulunduran kişi mirasbırakanın son ikametgahındaki sulh hakimine ulaştırmakla yükümlüdür.

Mirasbırakanın ölümünden sonra ele geçen vasiyetnamesinin, geçerli olup olmadığına bakılmaksızın hemen sulh hakimine teslim edilmesi zorunludur. Vasiyetnameyi düzenleyen veya muhafaza eden görevli ya da mirasbırakanın arzusu üzerine saklayan veya başka surette ele geçiren ya da ölenin eşyası arasında bulan kimse, ölümü öğrenir öğrenmez teslim görevini yerine getirmekle yükümlüdür; aksi takdirde bu yüzden doğacak zarardan sorumludur.

(TMK m. 595)

Eline vasiyetname ulaşan sulh hakimi, ölen kişinin mirasçılarını tespit ederek vasiyetin açılacağı günü tüm mirasçılara bildirir. Vasiyetnamenin açılacağı gün hazır bulunan mirasçılar huzurunda vasiyetname okunur.

Mirasçıların vasiyetnameye itiraz hakları her zaman vardır. Vasiyetnamenin geçersizliğini iddia etmeleri halinde vasiyetnamenin iptali; saklı paylarına tecavüz edildiği iddiası söz konusu ise de miras tenkis davası açma yoluna başvurabilirler.

Vasiyetnamenin Tenfizi

Vasiyetnamenin itiraza uğramaması veya yapılan itirazların reddedilmesi durumunda ise kendisine vasiyetnameyle hak kazandırılmış olan kişinin vasiyetnamenin tenfizini istemesi gerekir.

Yargıtay kararlarına göre; vasiyetnamenin tenfizi, vasiyetnamenin açılıp itiraza uğramadığı veya itirazların sonuçsuz kaldığının tespitinden ibarettir.

Kendisine belirli bir mal bırakılmış mirasçı, sadece veraset ilamı ile intikal işlemi yapamaz. Vasiyet edilen malın kendisine teslimi için vasiyetnamenin tenfizi davası açması şarttır.

Yargıtay Hukuk Genel Kurulu Kararı

Davacı, kendisine muayyen mal vasiyetini içeren vasiyetnamenin infazı ile mirasçılık belgesi verilmesini istemiştir. Davacının isteğinde dayandığı vasiyetnamenin açılması işlemi tamamlanmış ve uyuşmazlık Yargıtay’dan geçerek sonuçlanmıştır. Belirtmek gerekir ki Hukuk Genel Kurulunun 13.2.1991 gün 648-65 sayılı kararında da açıkça vurgulandığı üzere, vasiyetnamenin tenfizi diye adlandırılan davalar, bir ayni hakkın tesisi için değil, yalnızca Sulh Hukuk Mahkemesince açılan vasiyetnamenin, M.K.’nun 535. ve izleyen maddelerinde düzenlenen tebliğ işlemlerinin tamamlanmasından ve gerekli yasal sürelerin geçmesinden sonra, herhangi bir itiraza uğramadığı ve iptalinin istenmediği bu nedenle de kesinleşmiş olduğunun tespiti içindir.

Medeni Kanunun 541. maddesi gereği, kendisine muayyen mal vasiyet edilen kimse, bu vasiyeti yerine getirmekle yükümlü olan varsa ona yoksa yasal ve seçilmiş mirasçılara karşı açacağı istihkak davası ile malın kendisine teslimini isteyebilir.

Diğer bir anlatımla vasiyetnamenin tenfizi, vasiyetnamenin açılıp itiraza uğramadığı veya yapılan itirazların sonuçsuz kaldığının tespitinden ibarettir. Bu tespit başlı başına ayni bir hakkın geçirimini sağlamaz.

Görüldüğü gibi, vasiyetnamenin açılmış olması, terekenin seçilmiş (ve külli mirasçı durumundaki kişi ile kendisine belirli bir mal vasiyet edilene (cüzi mirasçıya ) geçmesini sağlamaya yeterli olmamaktadır.

(Yargıtay HGK. 1994/2-301 E, 1994/422 K)
Vasiyetname nasıl yazılır? Vasiyetname örneği nasıl olur?

Vasiyetname, olağan koşullarda iki şekilde hazırlanabilir. Resmi şekilde veya el yazılı şekilde. Resmi vasiyetname noter huzurunda, iki şahit ile hazırlanır ve noterlikçe saklanır. El yazılı vasiyetname ise tarih, yer ve isim bilgileri ile birlikte mirasbırakanın el yazısı ile hazırlanır ve imzalanır. El yazılı vasiyetnamenin saklanması şekle tabi değildir. Mirasbırakan, el yazılı vasiyetnameyi güvendiği birisine verebileceği gibi, kasa gibi güvenlikli bir yerde saklayabilir. Eğer resmi bir merci tarafından saklanması isteniyorsa, noterlik veya sulh hukuk hakimliğinden vasiyetnamenin muhafaza altına alınması istenebilir.

El yazılı vasiyetname nasıl saklanır?

El yazılı vasiyetnamenin geçerli olabilmesi için şart koşulan bir saklanma şekli yoktur. Mirasbırakanın ölümünden sonra herhangi bir yerde el yazılı vasiyetnamesini bulan kişi bunu derhal sulh hakimliğine iletmekle yükümlüdür. Ancak vasiyetname yapan kişi vasiyetnamenin güvenli bir şekilde saklanmasını istiyorsa, vasiyetnamenin kapalı zarf içerisinde noterlik veya sulh hukuk hakimliğine verebilir. Sağlık raporu ve iki şahitle birlikte noterlik veya sulh hukuk hakimliğine müracaat eden kişinin el yazılı vasiyetnamesi muhafaza altına alınarak nüfus kaydına şerh düşülür. Saklanan vasiyetname ölümden sonra sulh hukuk hakimliğince açılır.

Vasiyetnamenin tenfizi zorunlu mu?

Vasiyetnamenin tenfizi, vasiyetnamenin süresi içerisinde itiraza uğramadığı veya yapılan itirazların reddedildiğinin tespitinden ibarettir. Vasiyetname ile yasal mirasçılar dışında bir mirasçı atanması veya belirli bir malın vasiyet edilmesi durumunda, diğer mirasçılar vasiyetnameyi uygulamaktan kaçınırsa, vasiyetnamenin tenfizi şart olur. Vasiyetname alacaklısı, tenfiz davasıyla kendisine vasiyet edilen taşınmazın adına tescilini sağlayabilir.

Vasiyetnamenin tenfizi davasında görevli ve yetkili mahkeme hangisidir?

Vasiyetnamenin tenfizi davasında görevli mahkeme asliye hukuk mahkemesidir. Yetkili mahkeme ise mirasbırakanın son yerleşim yeri mahkemeleridir.

Vasiyetname hazırlanması, vasiyetnamenin açılması ve tenfizi, vasiyetnameye itiraz ve vasiyetnamenin iptali, ıskata itiraz, saklı pay ihlali, muris muvazaası nedeniyle tapu iptal ve tescil davası, miras tenkis ve iade davası gibi miras hukuku davaları ile ilgili açıklamalar için bkz. Mersin Miras Hukuku Avukatı

Mersin miras hukuku davaları ve tüm faaliyet alanlarımıza buradan ulaşabilirsiniz: Arslanbuğa Mersin Avukatlık ve Arabuluculuk Bürosu

Vasiyetnamenin Düzenlenmesi, Açılması ve Tenfizi” hakkında 7 yorum

  1. Annem ölmeden önce noterde bir vasiyetname hazırlayarak tüm malvarlığını bana bırakmış. Diğer kardeşimi mirastan ıskat etmek istemiş ancak noter bunu vasiyetnameye yazamayacağını söylemiş. annem de resmi vasiyetnameden bir de el yazılı vasiyetname hazırlayarak kardeşimin neden mirastan pay almasını istemediğini anlatmış. Şimdi bu vasiyetnamenin hangisi geçerlidir? iki vasiyetname olunca ikisi de geçersiz mi olur? Vasiyetnamenin geçerli olabilmesi için nasıl bir yol izlemeliyim? Kardeşimin vasiyetnamelere itiraz hakkı var mı?

    1. Genel kural, ortada birden çok vasiyetname olması durumunda en son hazırlanmış olan vasiyetnamenin geçerli olmasıdır. Ancak geçerlilik şartlarına haiz aynı veya farklı tarihlerde hazırlanmış birden çok vasiyetnamenin içeriği birbirini tamamlar nitelikte ise, yani istekler arasında bir çelişki bulunmuyorsa her iki vasiyetnamenin de geçerli olduğu kabul edilir. Bu durumda her iki vasiyetname de birlikte yorumlanarak ölenin iradesinin uygulanması sağlanmalıdır.
      Sorduğunuz olayda el yazılı vasiyetname de geçerlilik şartlarını taşıyor ise her iki vasiyetnamenin birbirini tamamladığı kabul edilmelidir. Bunun için her iki vasiyetnamenin de Sulh Hakimliğine ulaştırılarak birlikte açılması sağlanmalıdır.
      İlgililerin vasiyetnameye itiraz hakkı her zaman mevcuttur. Ancak vasiyetin iptal nedenini ileri süren kişi iddiasını kanıtlamakla yükümlüdür.

  2. merhabalar babam 10 sene evvel 65 yaşında iken vasiyetname ile mevcut 3 adet tapulu taşınmazını vasiyetnamede belirtip tapuları ekleyerek bana bırakmış. biz 2 kardeşiz.kardeşimin o zaman bankalara yüklü miktardaki borçlarını ödeyip hakkını vermişti. bu mülklerin şu anda 2 tanesi yok sadece 1 tanesi var. ama yerinde vasiyetnamede olmayan ayrı bir gayrimenkül var. hatta kredi ile alındı ve ben kefiliyim. vasiyetnamede olmayan son alınan gayrimenkul için haklarım nelerdir.

  3. Dedemin vasiyeti cikti tesadufen e devletten gordum simdi dedemle ayni isim ve soy isimdeyiz dedem bunu bana mi birakmis vasiyeti yada tum mirascilarami gonderilmis oluyor e devletten.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön