Mersin, İhsaniye Mh. 4903 Sk. No: 20 Kat: 1 D: 4 Akdeniz  
Gsm : 0532-601-48-61 / Tel: 0324-503-44-52

Evliliğin geçersiz sayılması

Evliliğin İptali ve Butlanı

Evliliğin iptali ve butlanı, kanunda sayılmış olan bazı hallerde mümkündür. Evliliğin kurulması sırasındaki bazı eksiklikler mutlak butlan, bazıları ise nisbi butlan nedeni ile evliliğin iptali sonucunu doğurur.

Mutlak Butlan:

Mutlak butlan, yapılan resmi bir işlemin hukuk aleminde yok sayılmasıdır. Hukuken mutlak butlan hali, işlemin yasal geçerlilik şartlarına uygun yapılmaması veya taraflardan birisinin temyiz kudretine sahip olmaması durumlarında söz konusu olur. Bir işlemin mutlak butlan nedeni ile yok hükmünde olduğu iddiası, herkes tarafından ileri sürülebilir.

Nisbi Butlan:

Nisbi butlan, resmi bir işlemin kurulması sırasında, taraflarından birisinin sağlıklı ve geçerli iradesinin bulunmadığı hallerde söz konusu olur. Yanılma, aldatılma, korkutulma veya geçici irade kaybı gibi durumlar buna örnektir. Nisbi butlan (iptal istemi), ancak işlem sırasında iradesi sakatlanmış olan tarafça ileri sürülebilir.

Evliliğin Butlanı Sebepleri

Mutlak butlanla batıl olan işlemler, her ne kadar yok hükmünde olsa da, evlilik akdi mahkemece iptal edilene kadar geçerli sayılır. Evliliğin kendiliğinden yok sayılması mümkün olmayıp, mahkemece iptal nedenlerinin tespiti ve bu yönde hüküm kurulması gerekir.

Evliliğin butlanına yol açacak sebepler TMK 145. maddede şöyle sayılmıştır:

  • Eşlerden birisinin evlenme sırasında başka birisi ile evli olması
  • Eşlerden birisinin evlenme sırasında sürekli bir şekilde ayırt etme gücünden yoksun bulunması
  • Eşlerden birinde evlenmeye engel olacak derecede akıl hastalığı bulunması
  • Eşler arasında evlenmeye engel olacak derecede yakın akrabalık bulunması

Bunlardan varlığı halinde, her ilgili veya başvuru olmasa da olaydan haberdar olan cumhuriyet savcısı tarafından evliliğin butlanı davası açılabilir. Evliliğin boşanma veya ölüm gibi başka bir sebeple sona ermiş olması durumunda cumhuriyet savcısı tarafından resen butlan davası açılamaz. Ancak her ilgili bu durumda dahi mutlak butlanın karar altına alınmasını talep edebilir.

Evliliğin İptali

TMK 148 ve devamı madderinde öngörülen nisbi butlan sebepleri:

  1. Evlenme sırasında, eşlerden birisinin ayırt etme gücünden geçici olarak yoksun olması
  2. Eşlerden birisinin evlilik sırasında esaslı bir şekilde yanılmış olması. Yanılma şekilde gerçekleşmiş olabilir;

a) Evlenmeyi hiç istemediği bir kişi ile yanılarak evlenmeye razı olma

b) Eşinde bulunmayan bir nitelik hakkında yanılma durumu.

İkinci durumda, eşinde bulunmayan bu nitelik, onunla yaşamayı kendisi için çekilmez bir hale getirecek boyutta önemli bir yanılma olmalıdır.

  1. Eşlerden birisinin, diğeri tarafından veya diğerinin bilgisi dahilinde başkası tarafından aldatılmış olması. Bu aldatılma da iki konuda gerçekleşmiş olabilir;

a) Eşinin namus ve onuru hakkında aldatılarak evlenmeye razı edilme,

b) Eşin veya olacak çocuğun sağlığı için ağır tehlike oluşturan bir hastalığın kendisinden gizlenmiş olması

  1. Kişinin, kendisinin veya yakınlarından birinin hayatı, sağlığı veya namus ve onuruna yönelik yakın ve ağır bir tehlike ile korkutularak evlenmeye razı edilmesi

Nisbi butlan nedeni ile evliliğin iptali davası açma hakkı, evlilik sırasında ayırt etme gücünü yitirmiş veya iradesi sakatlanmış olan eşe tanınmıştır. Bu durumda evliliğin iptali talebinde bulunmaya diğer eşin veya başkaca ilgililerin hakkı yoktur. 

Evliliğin İptali Davası Hakkında Bilgi İçin

Hemen İletişime Geçebilirsiniz

Geçersiz Evliliğin, Geçerli Hale Gelmesi 

Kanun bazı mutlak butlan hallerinin, sonradan nisbi butlana dönüşeceği durumları düzenlemiştir. Buna göre,

  • evliliğin kurulması sırasında sürekli olarak ayırt etme gücüne sahip olmayan eşin sonradan ayırt etme gücüne kavuşması,
  • evliliğin kurulması sırasında akıl hastası olan eşin sonradan iyileşmiş olması durumlarında artık evliliğin iptali için dava açma hakkı sadece iyileşen eşte olacaktır.
  • Evliliğin kurulması sırasında başkasıyla evli olan eşin, ikinci evlilik sürerken, önceki evliliğinin sona ermiş olması durumunda da yine iptal davası açma hakkı sadece diğer eşte olacaktır. Bunun için ikinci evlilikteki eşin iyi niyetli olması, yani bu durumu bilmemesi gerekir.

Bu durumda iptal talep etme hakkı bulunan eş, evliliğin iptalini istemezse evlilik geçerli bir evliliğe dönüşür.

Akıl Hastalığı Nedeni İle Evliliğin İptali

Akıl hastalığı, evliliğin iptali sonucu doğuracak bir butlan sebebi iken aynı zamanda bir boşanma sebebidir.

Evlenme sırasında eşlerden birisinin akıl hastası olması, hastalık halen devam ediyorsa mutlak butlan halidir. Bu durumda ilgili herkes evliliğin yok hükmünde olduğunun tespitini isteyebilir. Ancak her türlü psikolojik bozukluk, evliliğin butlanını sonucunu doğurmaz. Kanunun aradığı nitelikteki akıl hastalığı, kişinin ayırt etme gücünü ortadan kaldıran sürekli bir nörolojik/ psikolojik bozukluk şeklinde olmalıdır.

Yukarıda belirttiğimiz gibi, evliliğin kurulması sırasında akıl hastası olan eşin sonradan iyileşmesi durumunda, akıl hastalığı bir nisbi butlan haline dönüşür. Bu durumda evliliğin iptalini isteme hakkı, sadece evlilik sırasında akıl hastası olup sonradan iyileşen eşe tanınmıştır. Diğer eş bu nedene dayanarak evliliğin iptalini isteyemez.

Akıl hastalığının boşanma sebebi olabilmesi için ise, bu hastalığın evliliğin kurulmasından sonra ortaya çıkması gerekir. Yani öncelikle geçerli bir evlilik olmalıdır.

Akıl hastalığı nedeniyle boşanma davaları hakkında bilgi için Akıl Hastalığı Nedeni İle Boşanma başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.

Küçük veya Kısıtlının Evlenmesi Halinde Evliliğin İptali

Küçük veya kısıtlı, yasal temsilcisinin izni olmadan evlenirse, yasal temsilci evliliğin iptalini talep edebilir. Ancak evlenen kimse sonradan on sekiz yaşını doldurur,  kısıtlı olmaktan çıkar veya kadın gebe kalırsa evlenmenin iptaline karar verilemez.

Yasal evlenme yaşı ve evlenmeye izin davaları hakkında bilgi için Evlenme Yaşı başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.

Mirasçıların Dava Hakkı

Eşlerden birisinin ölümü halinde, evliliğin iptali veya butlanı davası açma hakkı mirasçılara geçmez. Ancak, mirasçılar açılmış olan davayı sürdürebilir. Dava sonucunda, hayatta kalan eşin, evlenme sırasında iyi niyetli olmadığı anlaşılırsa, ölen eşin yasal mirasçısı olamaz. Daha önce yapılmış olan vasiyetname gibi ölüme bağlı tasarruflarla kendisine sağlanan hakları da kaybeder. (Medeni Kanun m.159)

Evliliğin İptali Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme

Evliliğin iptali davasında görevli ve yetkili mahkeme boşanma davasındaki görev ve yetki kurallarına göre belirlenir. 

Evliğin iptalinde görevli mahkeme aile mahkemeleridir. Yetkili mahkeme ise evliliğin  son altı ayında tarafların birlikte yaşadıkları yer, davalının ikametgahı veya davacının yerleşim yerindeki aile mahkemeleridir.

Evliliğin İptali Davasını Açma Süresi

Mutlak butlan sebepleri varsa, evlilik yok hükmünde olacağından, herhangi bir süreye tabi olmaksızın evliliğin geçersizliğine karar verilmesi istenebilir. 

Nisbi butlan hallerinde iptal davası açmak için hak düşürücü süre, iptal sebebinin öğrenilmesi veya korkunun etkisinin ortadan kalkmasından itibaren altı ay ve her halde evlilik tarihinden itibaren beş yıldır. Bu sürelerin geçmesiyle dava hakkı düşer.

Evliliğin İptali Kararının Sonuçları

Gerek mutlak gerekse nisbi butlan hallerinde evlilik ancak hakim kararı ile sona erer. Hakimin bu yöndeki kararına kadar evlilik, geçerli bir evliliğin tüm sonuçlarını doğurur.

Evliliğin Butlanı ve İptali Halinde Müşterek Çocukların Durumu

İptal edilen evlilik içerisinde doğmuş olan çocuklar, eşler kötü niyetli olsa dahi, evlilik içerisinde doğmuş sayılır. Velayet ve ebeveynle kurulacak ilişki bakımından boşanmaya ilişkin hükümler uygulanır.

Velayet davaları hakkında bilgi için Velayet Davaları başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.

Evliliğin İptali Halinde Tazminat, Nafaka ve Mal Paylaşımı

Evliliğin butlanı veya iptali halinde mal rejiminin tasfiyesi, tazminat, nafaka ve soyadı hakkında boşanmaya ilişkin hükümler uygulanır.

Mal rejiminin tasfiyesi ve boşanma sonucunda mal paylaşımı, kişisel malların iadesi davaları hakkında ayrıntılı bilgi için Boşanma Durumunda Mal Paylaşımı Davaları başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.

Evliliğin iptal ile sona ermesinin maddi sonuçları, boşanma davasındaki esaslara göre değerlendirilir.

Evlilik İptali Hakkında Sık Sorulan Sorular

Evliliğin butlanı ne demektir?

Butlan, hukuken geçersiz veya yok hükmünde olan işlemleri ifade eden kavramdır. Medeni Kanuna göre bazı hallerde yapılan evlilikler geçersiz kabul edilir. Geçersiz olan işlemler yok hükmünde olsa da, mahkemece butlan kararı verilinceye kadar evlilik geçerli sayılır. Yani mahkeme kararı olmadan evlilik geçersiz hale gelmez.

Evlilik butlan sebepleri nelerdir?

Evliliğin butlanı sebepleri;
Evlenme sırasında başka birisi ile evli olma,
Evlenme sırasında eşlerden birisinin ayırt etme gücünden sürekli olarak yoksun olması,
Evlenme sırasında temyiz kudretini ortadan kaldıran bir akıl hastalığı bulunması,
Evlenmeye engel derecede yakın akrabalık bulunmasıdır.

Evlilik nasıl iptal edilir?

Evliliğin iptali sebepleri Medeni Kanun’da sayılmıştır. Bu sebeplerden birisinin varlığı halinde, dava hakkı olan eş tarafından açılacak evliğin iptali davası sonucunda evlilik iptal olur.

Evliliğin iptali davası açmaya hakkı olanlar kimlerdir?

Evliliğin iptali davası açma hakkı sadece evlilik sırasında iradesi sakatlanmış, aldatılmış veya akıl hastası iken sonradan iyileşmiş olan eşe aittir. Diğer eşin veya başkaca ilgililerin evliliğin iptali davası açma hakkı yoktur.

Evlilik iptal edilirse ne olur?

Mahkeme kararı ile iptal edilene kadar evlilik, geçerli evliliğin hükümlerini doğurur. Maddi manevi tazminat, nafaka ve mal paylaşımı gibi konularda boşanmanın mali sonuçlarına ilişkin düzenlemeler uygulanır.

Evliliğin iptali durumunda çocuklar ve velayet ne olur?

Evliliğin iptali halinde, nikah tarihinden iptal kararı tarihine kadar ve sonrasındaki 300 gün içerisinde doğan çocuklar hukuken evlilik içi çocuk sayılır. Velayet konusu Medeni Kanun genel hükümlerine göre çözümlenir.

Evliliğin iptali davası, Mersin çekişmeli ve anlaşmalı boşanma avukatı, velayet, nafaka, tazminat, mal paylaşımı, katkı payı, katılma alacağı davası gibi aile hukuku davaları için hukuk büromuza ulaşabilirsiniz.

Anlaşmalı boşanma, boşanma protokolü ve dava süreciyle ilgili ayrıntılı bilgi için bkz. Anlaşmalı Boşanma Davası

Aile hukuku, miras hukuku, sağlık hukuku, iş hukuku, tanıma ve tenfiz avukatı ve uluslararası hukuk davaları, bilişim hukuku, gayrı menkul hukuku, ceza hukuku ve tüm avukatlık çalışma alanlarımıza buradan ulaşabilirsiniz: Arslanbuğa Mersin Avukatlık Bürosu

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön